آخرین و پایین ترین نقطه یک سیستم زهکشی معمولاً رودخانه، دریاچه، دریا و یا هر محل دیگری است که زه آب بتواند وارد آن شود، و پس از آن کنترلی بر زه آب خروجی نداریم را خروجی(outlet) زهکش می نامند. در مناطق مر‌طوب که زهکش های  ‌طبیعی به خوبی ‌مشخص می باشند، انتخاب نقطه خروجی چندان مشکل نمی باشد؛ ولی در نواحی خشک و نیمه خشک به خصوص اگر شیب طبیعی زمین زیاد نباشد زهکش های طبیعی هنوز تکامل پیدا نکرده و لذا در تعیین خروجی باید دقت لازم به عمل آید. اختلاف ارتفاع بین سطح آب در ‌محل خروجی و سطح آب در زهکش های داخل مزرعه انرژی لازم را برای حرکت آب به وجود می آورند، اگر این اختلاف ارتفاع موجود نباشد استفاده از پمپ اجتناب ناپذیر است.

مسأله ‌رسوب گذاری در نقطه خروجی و به ‌خصوص ملاحظات زیست محیطی از جمله مسائلی است که در انتخاب ‌محل مناسب نقطه خروجی زهکش باید در نظر گر‌فته شود. اگر ‌سطح آب در ‌قسمت بیرونی سازه خروجی آب در تمام اوقات پایین تر از سطح آب در ‌قسمت درونی باشد، خروجی، آزاد و مانند یک آبشار ‌ساده در‌ست ‌می ‌شود  ‌و بالعکس اگر ‌سطح آب در ‌قسمت بیرونی بالاتر از قسمت درونی باشد برای ‌جلوگیری از ورود آب به داخل زهکش از دریچه های یک طرفه،سیفون و در خروجی های جزر ومدی از دریچه های خودکار استفاده می شود. جزر و مد رودخانه هایی که به دریا می ریزند تا کیلو مترها دورتر از ساحل نیز مشاهده می گردد، بدین ترتیب آب شور دریا تا فواصل دور دست انتقال می یابد. در چنین شرایطی اگر چاره اندیشی نشود تمام کانال های آبیاری و زهکشی از آب شور دریا پر شده و نفوذ این آب به داخل خاک موجب شوری و از بین رفتن محصولات زراعی خواهد شد که با احداث دریچه های یک طرفه و خودکار می توان از این مسأله جلوگیری نمود.

به منظور جلوگیری از فرسایش به دلیل نوسانات سطح آب، برگشت آب و احتمال تغییر محل خروجی می بایست ۵۰۰ متر بالادست و پایین دست نقطه خروجی را به وسیله کاشت گیاه و در موارد خاص سنگ چین نمودن بستر رودخانه حفاظت نمود. اگر رودخانه در نزدیکی ساحل دریا واقع باشد، باد برای جلوگیری از ورود آب به داخل سیستم در اثر جذر و مد دریا، از دریچه های  یک طرفه و خودکار استفاده کرد.

در مناطق مرطوب و معتدل قسمت اعظم آبی که باید از سطح زمین یا زیر خاک زهکشی شود از نزولات جوی منشأ می گیرد. قسمت اندکی از نزولات به صورت برف می باشد ولی عمده آن را باران  تشکیل  می دهد. مقدار و شدت بارندگی نقش مهمی را در تعین لزوم زهکشی دارد. گنجایش نهرهای زهکش رابطه ای مستقیم با مقدار بارندگی و میزان نفوذ آن در زمین دارد.

 

 باران طرح(Design Rainfall) :

 بحرانی ترین واقعه بارندگی است که سیستم زهکشی باید قادر به خروج آن شود. البته ممکن است باران شدیدتر از بحرانی ترین بارندگی (که سیستم زهکش براساس آن طراحی شده است) نیز  ببارد که از سیستم زهکش انتظار نداریم آن را مهار کند(مسلماً این باران خسارتی را به زمین وارد خواهد کرد). رابطه بین  ارتفاع کنترل نشده باران و میزان خسارت وارده بسیار پیچیده است. آنچه مسلم است هر چه ارتفاع باران کنترل نشده افزایش یابد خسارت هم افزایش  می یابد و از طرف دیگر با افزایش ارتفاع باران طرح، منافع حاصله از سیستم زهکشی ممکن است افزایش یافته ولی این امر هزینه¬ها را نیز افزایش می دهد بنابراین انتخاب ارتفاع برای باران طرح یک پارامتر اقتصادی بوده و نیاز به این دارد که درآمدها در مقابل هزینه ها بهینه سازی شده و بهترین گزینه انتخاب شود.

تعداد صفحات : 1

صفحه قبل 1 صفحه بعد